Облыстық саңыраулар мәдениет үйінің «Меруерт» ымдау-мимикалық ән және би халықтық ансамблі
Кемтар балаларды әлеуметтендіру және қоғамға еңгізу арнайы жасалған жағдайлар болған кезде табысты болады. Мұндай жағдайлар Қарағанды облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының «Саңыраулар мәдениет үйі» де бар. «Меруерт» ымдау-мимикалық ән және би ансамблі – бұл есту қабілеті бұзылған жастар айналысатын бірегей ұжым. Олар музыканы тыңдамайды, бірақ жүректері соғып тұрғандай сезінеді. Мұнда махаббат, Еңбек және сұлулыққа деген ұмтылыс арқылы бидің үйлесімін түсінуге жол ашылады.
1982 жылы құрылған би ұжымының негізінде 1994 жылы «Меруерт» ымдау-мимикалық ән және би ансамблі құрылды. 2000 жылы ұжымға «Меруерт» халықтық ымдау-мимикалық ән және би ансамблі атағы берілді.
Би ұжымы есту қабілеті бұзылған балаларға арналған мектеп-интернаттың жастары мен жасөспірімдерін эстетикалық тәрбиелеудің нағыз мектебіне айналды.
Ансамбльге 16-25 жас аралығындағы 21 адам қатысады, оларды хореографиялық өнерге деген қызығушылық пен махаббат біріктіреді.
Ұжымның репертуарында халықтық, эстрадалық 30-ға жуық би бар. Би өнері біздің халқымыздың өмірі мен өмірінде пайда болған жаңа тақырыптарды, әсіресе оларды ашудың жаңа формаларын іздеуді қажет етті.
Қазіргі уақытта «Меруерт» ымдау-мимикалық ән және би ансамблі өз бағытында қазіргі заманғы сюжеттік-сахналық билерді ым-мимикалық әнмен шектеліп дамытады, бұл естімейтін жұртшылық арасында өте танымал.
Репертуар қатысушылардың мүмкіндіктеріне сүйенеді. Жыл сайын ол толықтырылып, жаңартылады. Ұжымның барлық қатысушылары-есту қабілеті нашар мүгедектер. Қазіргі уақытта қоғам мүгедектерге көбірек көңіл бөлуде. Дегенмен, есту қабілеті нашар мүгедектер әрдайым өздеріне де, айналасындағыларға да физикалық мүмкіндіктері шектеулі адамдар толыққанды өмір сүре алатындығын, би билей алатындығын, әлемді аралап, жұмыс істей алатындығын, жасай алатындығын және сүйетінін дәлелдейді.
«Меруерт» ымдау-мимикалық ән және би халық ансамблі – клубтық және мектеп мерекелерінің тұрақты қатысушысы. Балалар өз шеберліктерін жыл сайынғы дәстүрлі шығармашылық есепте, мұғалімдер күніне, аналар күніне, 8-наурыз Халықаралық би күніне және т.б. арналған концерттерде көрсетеді. Біздің бишілеріміз Саңыраулар мәдениет үйінің ғана емес, республикалық саңыраулар қоғамының өміріндегі ірі мерекелік іс-шараларға қатысады.
«Меруерт» ансамблінің жұмысының нәтижесі-концерттік қызмет, ол өте алуан түрлі. Ансамбль тек клубтық іс-шараларда ғана емес, сонымен қатар қалалық, облыстық, республикалық, халықаралық фестивальдерге де қатысады, бұл олардың «теңестірілуіне» ықпал етеді, оларды сау адамдарға, қоғам өміріне толық және белсенді қатысуға, толыққанды әлеуметтік мәртебеге қол жеткізуге мүмкіндік береді.
«Меруерт» тек Қарағанды қаласында ғана емес, сондай-ақ Алматы, Нұр-сұлтан, Шымкент,Ақтөбе, Жамбыл сияқты қалаларда жақсы біледі және жақсы көреді.
Ұжымның шығармашылық жетілуі, олардың кәсібилігі, өзіне талап қоя білуі, жетекшісінің жоғары көркемдік талғамы ұжымға бірнеше рет түрлі байқаулар мен байқаулардың лауреаты және дипломанты атанды.
Қазіргі уақытта «Меруерт» би ансамблінің бай және әдемі репертуары бар, онда ерекше әртүрлілік бар.
Атап айтқанда: Қазақ биі «Адай» және «Аққу», «Өзбек биі», «Корей биі», «Шешен биі», «Мексика биі», «Сыған биі» және т.б.
Саңыраулар мәдениет үйінің «Меруерт» халықтық ансамблі жыл сайынғы дәстүрлі облыстық «Жан жылуы» фестиваліне белсенді қатысады.
Чернова Людмила Максимовна – ымдау-мимикалық ән және би халық ансамблінің хореографы
2018 жылдың қаңтар айынан бастап Людмила Максимовна Чернова «Меруерт» ымдау-мимикалық ән және би халық ансамблін басқарады.
Жұмыс барысында өзін мақсатты, бастамашыл басшы ретінде көрсетті. Ұжымның қатысушылары арасында мінсіз бедел мен құрметке ие. Максим Максимовна өз жұмысының ерекшелігін білетін сауатты, білікті жетекші.
Жетекшсі үнемі шығармашылық ізденісте, өзінің репертуарлық жүгін әр түрлі қойылымдармен толықтырып отырады.
Ұжыммен салыстырмалы түрде қысқа жұмыс мерзіміне қарамастан, шығармашылық жетілу, кәсібилік, жоғары көркемдік талғам есебінен Людмила Максимовна ұжымға бірнеше рет түрлі байқаулар мен фестивальдердің жүлдегерлері мен дипломанттары болуға мүмкіндік берді
2018 жылы ұжым Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласында өткен есту қабілеті нашар мүгедектер арасындағы «Сен көптің бірісің» халықаралық таланттар байқауына қатысып, испан биін ұсынып, жоғары шығармашылық нәтижеге қол жеткізуге өз үлесін қосты.
Народный театр клоун «Браво» Областного Дома культуры глухих
1988 жылы Қарағанды Саңыраулар мәдениет үйі жанынан сайқымазақ тобы ретінде құрылған «Бәрекелді» сайқымазақтардың халық театры ерекше және қайталанбас. Көп жылғы еңбегі үшін «Бәрекелді» сайқымазақ тобы байқауларға, фестивальдарға, облыстық және қалалық іс-шараларға белсенді қатысты. Көкшетау, Өскемен, Нұр – сұлтан, Шымкент, Ташкент, Қорған, Екатеринбург, Барнаул қалаларының естімейтін көрермендерінің алдында өнер көрсетті. 1989 жылы Гомель қаласында Беларусь жерінде өткен Қазақстан Күндері бағдарламасына республиканың шығармашылық тобының құрамында қатысты. Сол жылы «Өнер және еңбек Одағы» Камаз қаласында өткен VI Бүкілодақтық кеңестік цирк өнері фестивалінде дипломант атағын жеңіп алды . 1991 жылы Моңғол Халық Республикасында концерттік бағдарламамен болды. Киев қаласында өткен саңырау сайқымазақтардың II және III Халықаралық фестивалінің I дипломанты. 1998 жылы Қарағанды қаласының шығармашылық делегациясының құрамында «Бәрекелді» сайқымазақ халық театрының ұжымы Қазақстанның елордасы Астана қаласының тұсаукесеріне қатысты.
2003 жылы ұжым естімейтіндер арасында өткен I республикалық сайыста қатысып, «Гран – При» жоғары марапатын жеңіп алды, сондай – ақ 2006 жылы Ақтөбе қаласында өткен сайқымазақтардың II Республикалық байқау-сайысында осы жоғары марапатты жеңіп алды. Сол жылы «Бәрекелді» ұжымы «Шабыт» IX халықаралық шығармашыл жастар фестиваліне қатысып, белсенді қатысқаны үшін диплом алды.
Қазақстан елордасы Астана қаласының құрылғанына 10 жыл толуына орай Қарағанды қаласынан шығармашылық делегация құрамында «Бәрекелді» сайқымазақ театры қарағандылықтар Астана қаласына сыйға тартқан субұрқақтың ашылу салтанатында сөз сөйледі.
2007 жылы «Бәрекелді» халықтық сайқымазақ театры Алматы қаласында өткен Қазақ саңыраулар қоғамының 70 жылдығына арналған мерекелік концертке қатысты.
2008 жылы сәуір айында Саңыраулар мәдениет үйінде жыл сайынғы ерекше күлкі мерекесі ұйымдастырылды. «Сәуір – біз үшін», ол «Бәрекелді» сайқымазақ халық театрының 20 жылдығына арналған.
2009 жылы «Бәрекелді» сайқымазақ халық театры Павлодар қаласында естімейтіндер арасында клоундардың республикалық байқау – конкурсына қатысып, 3 – орынға ие болды.
2009 жылғы 21 қарашада ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысы аясында есту қабілеті бұзылған адамдар арасында «Ән салатын қолдар» атты жас таланттар шығармашылығының республикалық фестивалі өтті, оған «Бәрекелді» сайқымазақ халықтық театры қатысып, «Пантомима» номинациясы бойынша «Гран-При» дипломымен және сыйлықпен марапатталды.
2010 жылы «Ән салатын қолдар» республикалық фестивалінде «Пантомима» номинациясы бойынша «Бәрекелді» сайқымазақ театры бірінші орынға ие болды.
Саңыраулар мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы жыл сайын қыркүйек айында Алматы қаласына концерттік бағдарламамен барады, оған «Бәрекелді» сайқымазақ театрының шығармашылық ұжымы да белсенді қатысады.
Бұл ұжым үшін жыл сайын облыстық мәдениет департаменті өткізетін «Жан жылуы» облыстық фестиваліне, қалалық және облыстық мүгедек балаларға арналған әлеуметтік қорғау бөлімі өткізетін концерттік бағдарламаға қатысу дәстүрге айналды. Біздің МҮ қабырғасында мүгедектер күні біздің қаламыздың мүмкіндігі шектеулі адамдарына арналған қайырымдылық көрсетілімдері өткізіледі, сондай-ақ бізді Тихон интернат үйінде, қаланың балалар үйінде және мектептерде күтіп алып, жақсы қарсы алады.
2007-2011 жылдар аралығында «Бәрекелді» сайқымазақ халықтық театры «Леля мен Клепа», «Көңілді дәріхана», «Күн сайын күлімсіреу», «Мүмкіндігінше досыңды күлдір», «Ұрланған күлкінің құпиясы», «Біз достарымызға күлкі сыйлаймыз» сияқты қойылымдар мен театрландырылған қойылымдар ұйымдастырды.
Көптеген жылдар бойы Саңыраулар мәдениет үйі есту қабілеті бұзылған балаларға арналған Мектеппен, «Браво» клоунов театрының қатысушылары, осы мектептің оқушылары үшін үлкен жұмыс атқаруда.
Қазіргі уақытта театр ұжымы саңыраулар интернатының оқушылары арасынан жас қатысушылармен толықтырылып, Белсенді Шығармашылық өмір жүргізуде. Саңыраулар мәдениет үйінде осы ұжымның жұмысы үшін барлық қолайлы жағдайлар жасалған, жыл сайын музыкалық жабдықтар сатып алынады, клоун костюмдері мен реквизиттерін тігуге қаражат бөлінеді.
2012 жылдан бастап 2015 жылға дейінгі жемісті шығармашылық жылдары ішінде «Бәрекелді» сайқымазақтардың халық театры көрермендерге өздерінің жаңа сайқымазақтарын, репрессияларын, интермедияларын Алматы, Семей, Павлодар қалаларында және Қазақстанның басқа да қалаларында табысты көрсете білді. Қалалық, облыстық және республикалық байқауларға қатысу ұжымның осы танымал клоунада өнерінің үздік үштігіне кіретінін тағы да растады.
2016 жылы Алматы қаласында өткен республикалық сайыста «Бәрекелді» сайқымазақ тобы Қазақстанның 18 ұжымы арасында І орынды иеленді.
2018 жылы Семей қаласында өткен фестивальде ұжым гран-при алып, Жылдың үздік ұжымы деп танылды.
2019 жылы Атырау қаласында өткен «Брависсимо» фестивалінде ұжым қатысушылары Қазақстандағы сайқымазақ ұжымдарының арасында III орынды иеленді.
«Бәрекелді» сайқымазақ халық театры жанынан «Бәрекелді» аспаптық ансамблі құрылды, оның «Махаббат дастаны» композициясы Қарағанды көрермендерінің зор табысына ие.
Қазіргі уақытта «Бәрекелді» сайқымазақтар ұжымы қарағандылық көрерменді өз өнерімен тағы да таңғалдырып, қуанту үшін «Иллюзия», «Фокустар», «Йогалар», «Сәбилер» атты жаңа нөмірлерді дайындауда.
«Бәрекелді» сайқымазақтар халық театрының қоюшы режиссері – Матюшко Николай Алексеевич
Білімі: жоғары-Қарағанды дене тәрбиесі институты
Қазақ республикалық Кәсіптік одақтар кеңесі жанындағы «Халық циркінің режиссері» республикалық кәсіподақ курстарында оқыды.
Жұмыс өтілі: осы мамандық бойынша 1988 жылдан 1998 жылға дейін Саңыраулар мәдениет үйінің сайқымазақтар тобының жетекшісі және 2016 ақпаннан бастап қазіргі уақытқа дейін.
1988 жылы Қарағандыдағы Саңыраулар мәдениет үйінің жанында Н.А. Матюшконың басшылығымен «Бәрекелді» сайқымазақтар тобы құрылды, ол тез арада көрермендердің ықыласына ие болды және 1998 жылы «Бәрекелді» сайқымазақтар халық театры «құрметті» атағына ие болды.
Ұжыммен жұмыс барысында Н.А. Матюшко өзін ұжымның қатысушылары арасында мінсіз бедел мен құрметке ие, мақсатты бастамашыл басшы ретінде көрсетті. Ұжымдағы еңбек жолында халықаралық республикалық және облыстық байқаулар мен фестивальдарда шығармашылық табыстарға жетіп, жүлделі орындарға ие болды. 1998 жылы басқа жұмысқа ауысуына байланысты Николай Алексеевич өзінің еңбек жолын ұжыммен үзді.
2016 жылы ақпан айында Саңыраулар мәдениет үйі директорының шақыруымен халықтық «Бәрекелді» сайқымазақтар театрымен жұмысын жалғастырды. Қазіргі уақытта Н.А. Матюшко жетекшілігімен театр ұжымы белсенді шығармашылық өмір сүреді, Мәдениет үйінің барлық іс-шараларына қатысады. Ұжымдағы қысқа, екі айлық жұмыс мерзімінде ұжым репертуарындағы ең жақсы сайқымазақтар біртіндеп қалпына келтіріліп, «Оркестр», «Факир» және т.б. сияқты жаңа сайқымазақтармен толықтырылады.
Қазіргі уақытта Н.А. Матюшко мамыр айында Алматы қаласында өткен VII Республикалық «Таланттар кемпірқосағы» сайысына ұжымның қатысуы үшін жаңа бағдарламамен жұмыс істеуде.
Облыстық саңыраулар Мәдениет үйінің Мимика және ым-ишара халық театры
Саңыраулар мәдениет үйінде осы ұжымның жұмысы үшін барлық қолайлы жағдайлар жасалған, жыл сайын музыкалық жабдықтар сатып алынады, клоун костюмдері мен реквизиттерін тігуге қаражат бөлінеді.
Саңыраулар мәдениет үйінің Қарағанды драма халық ым-ишара театрының тарихы бірегей және 1967 жылы театр актрисасы болған алпысыншы жылдары бастау алады. Станиславский Федоренко т.б. драма үйірмесі ұйымдастырылды, ал 1985 жылдан бастап жемісті театр қызметі үшін ұжым «Халықтық» жоғары атағына ие болды.
Осы жылдар ішінде көптеген жарқын және қызықты спектакльдер қойылды. Үздік спектакльдер: в.Шкваркиннің «Бөтен бала», Н.Погодиннің «Аристократтар», А.Салынскийдің «Барабаншы», Афиногеновтің «Машенька», А. Соллогубтың «Нәзік жүректен шыққан ән», М. Әуезовтің «Жетім», Грекова мен П. Лунгиннің «Жесір», Лобозеровтың «Бөтен адаммен отбасылық портрет», Макаенка «Трибунал», Қ.Аманжоловтың «Досымның үйленуі», Қ. Аманжоловтың «Түсірілім».
Театр әрдайым сахнадан мүмкіндігі шектеулі жандардың жүрегін тебірентетін дүниелер туралы айтуға тырысады, сондықтан комедия, драма, әскери тақырып немесе театрландырылған қойылым болсын – олар әрдайым естімейтін азаматтардың жан дүниесінен ыстық ықылас табады. Бұл республикадағы жалғыз мимика және ым-ишара театры.
Біздің мүгедектерге арналған сахна бұл ерлік мектебі, біздің әртістеріміздің мысалында көп нәрсе өзімізге байланысты екеніне сенім ұялатады. Сахна өз ауруынан ұялмауға үйретеді, барлығын театрдың байлығы ретінде қабылдауға 25-40 жылдан астам уақыт бойы сахнаға арнаған жарқын, талантты актерлер, сахна ардагерлері әрқашан болды және солай болып қала береді – бұл Гайдин Иван Петрович, Синицин Григорий Степанович, Түсіпова Айгүл, Лапин Александр, Лапина Марина, Бекбергенова Нағима,Головченко Татьяна, Токторбаев Ербол.
Мимика және ым-ишара халық театрының ұжымы Қарағанды облысының мәдени өмірінің орталығында дене мүмкіндіктері шектеулі адамдар арасында әрдайым болып тұрады, жыл сайын «Творчество души» облыстық фестиваліне қатысады, дәстүрлі түрде актерлердің шығармашылық кештерін өткізеді, сахна ардагерлерін құрметтейді, кәсіби актерлермен кездесулер өткізеді.
Халық мимика және ым-ишара театрының әр қойылымы – естімейтін азаматтар үшін әрқашан ерекше мереке. Театр спектакльден спектакльге дейін өседі. Міне, 30 жылдан астам уақыт бойы театр «Халықтық» деген мақтанышпен аталып келеді.
Пекушева Людмила Михайловна– Саңыраулар мәдениет үйінің мимика және ым-ишарат халық театрының режиссері
2002 жылдан бастап Людмила Михайловна Пекушева-театр актрисасы. Станиславский Саңыраулар мәдениет үйінің мимика және ым-ишара халық театрын басқарады. Осы ұжымның режиссері ретінде тиісті кәсіби білімі бар. Тиісті деңгейде оқыту әдістемесін меңгерген, сабақтарды тиісті деңгейде өткізеді.
Осы жылдар ішінде ұжым шығармашылық тұрғыдан айтарлықтай өсті және қаланың мәдени өмірінде маңызды рөл атқарады.
Людмила Михайловна шығармашылық ұжымның тәрбие жұмысында және оның біліктілігін арттыруда, көрермендер аудиториясын зерттеу және театр өнерінің жетістіктерін көрермендер арасында танымал ету бойынша іс-шараларда үлкен жұмыс атқарады. .Людмила Михайловнаға «Досымның үйленуі» сияқты спектакльдер қоюға керемет ұйымдастырушылық қабілеттер көмектесті. «Трибунал» және т.б. қатысушылардың күшті және әлсіз жақтарын біледі, өз бағасын шебер жеткізеді, әріптестері мен ұжым қатысушыларының құрметіне ие болады.
Людмила Михайловна өз қатысушыларына экспрессивті және эмоционалды болу қабілеттерін ғана емес үйретті. Ол оларға еңбекқорлықты, ұжымда өмір сүруді, бір-біріне көмектесуді үйретті, бұл оларға өмірде көп көмектеседі.
Облыстық саңыраулар Мәдениет үйінің «Өнер ұшқыны» бейнелеу және сәндік-қолданбалы өнердің үлгілі студиясы
2001 жылы Саңыраулар мәдениет үйінде «Саңырау суретшілер Одағы» әуесқойлық бірлестігі құрылды, ол кәсіби саңырау суретшілерді біріктірді, одақтың негізгі мақсаты:
- Көркем өнерді насихаттау;
- Халықтық-дәстүрлі фольклорлық шығармашылықты дамыту:
- Жастар мен балаларды адамгершілік-эстетикалық тәрбиелеу;
- Саңыраулар мәдениет үйінің қоғамдық өміріне қатысу.
Құрылған күнінен бастап Одақтың мүшелері: Щеголихин С. Д., Искаков С., Ашкеев Т. Т. және Лапин А. Н. Мәдениет үйінің қоғамдық жұмысына және мәдени өміріне белсенді түрде қосылды. Қоғамдық және шығармашылық өмір барысында С. Д. Щеголихин есту қабілеті бұзылған балаларға арналған мектеп-интернаттың балаларына арналған бейнелеу өнері студиясын ұйымдастыру бастамасын көтерді. Барлық қатысушы мүгедек балалар 10 адам болды.
Студия жұмыс істеген жылдар ішінде мәдениет үйінің қабырғасында ғана емес, сонымен қатар Қазақ саңыраулар қоғамының 70 жылдығына арналған «Әлемді жарқын ету үшін», Дима Рудьтің «Балалық арман аралы» атты жеке көрмесі және басқа да көптеген қалалық іс-шараларда көптеген көрмелер ұйымдастырылды.
Щеголихин Сергей Данилович – Бейнелеу және сәндік-қолданбалы өнерінің «Өнер ұшқыны» студиясының жетекшісі
Щеголихин Сергей Данилович 1953 жылы 1 қаңтарда дүниеге келді, 1977 жылы Бүкілресейлік саңыраулар қоғамының Ленинград қалпына келтіру орталығындағы политехниканың көркемдік және дизайн бөлімін бітірді.
Сергей Данилович, белсенді, эмоционалды толы адам және әуесқой бірлестіктің мүшелері Саңыраулар мәдениет үйінің қоғамдық және мәдени өміріне сәйкес келді. Мәдениет үйі өткізетін іс-шаралар мәдениет үйінде ұйымдастырылатын атаулы күндерге, тақырыптық кездесулер мен кештерге орай көркемдік безендірілуі және саңырау суретшілердің тақырыптық көрмелері арқасында жаңа реңк пен айрықша колоритке ие болды. Алғаш рет «Жан жылуы» IV облыстық мүгедектер фестивалінде бейнелеу және сәндік-қолданбалы өнер туындылары көрсетілді, деп атап өтті облыстық мәдениет департаменті.
Қоғамдық және шығармашылық өмір барысында С.Д. Щеголихин есту қабілеті нашар балаларға арналған бейнелеу және сәндік-қолданбалы өнер студиясын ұйымдастыру бастамасын көтерді. 2004 ж. жалпы мырза – қоғамдық негізде студия өз қызметін бастады. Қазіргі уақытта студияға есту қабілеті бұзылған балаларға арналған мектеп-интернаттың оқушы жастары арасынан 22 адам қатысуда. Үйірме жұмыс істеген жылдар ішінде мәдениет үйінің қабырғасында ғана емес, сонымен қатар көркем шығармашылық пен өнерді насихаттайтын қалалық іс-шараларда көптеген көрмелер ұйымдастырылды.
